Cukry i „niecukry”

Cukier atakuje

Cukier i substancje słodzące to prawdziwa zmora dzisiejszych produktów spożywczych. Jeśli tylko zwrócisz uwagę na skład ogólnie dostępnych produktów, możesz złapać się za głowę ze zdziwienia.

O dramatycznej ilości cukru w napojach gazowanych, czy jogurtach wszyscy wiedzą, ale cukier może znajdować się także w tak niespodziewanych produktach jak kostki rosołowe, ketchup, czy wędliny.

Produkty z tak zwanej zdrowej półki też nie są wolne od  utajonych „słodyczy”. Substancje słodzące znajdują się w musli i granolach, batonikach typu raw czy np. napojach roślinnych zastępujących mleko.

Producenci stosują cukier nie tylko do poprawy smaku produktów, ale też do zapewnienia im odpowiedniej barwy oraz w celu przedłużenia ich terminu przydatności.

Eliminować czy nie?

Zdania w tej kwestii są podzielone. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ilość cukru dodanego w codziennej diecie nie powinna przekraczać 12 łyżeczek. Produkty, które naturalnie dostarczają cukrów czyli owoce i warzywa powinny być obecne w naszej diecie. Uwagę należy zwracać na produkty gotowe, które podlegały przetworzeniu. Jest to istotne zwłaszcza u osób cierpiących na zaburzenia gospodarki węglowodanowej, dzieci i osoby obciążone nadwagą lub otyłością.

Biały czy brązowy?

Cukier spożywczy to sacharoza pozyskiwana głównie z trzciny cukrowej, lub rzadziej z buraków cukrowych. Ten z trzciny cukrowej pozyskiwano w Indiach już 3 tys lat p.n.e. i stosowano jako lekarstwo uśmierzające ból i poprawiające nastrój. Nasz rodzimy cukier z buraków liczy tylko około 200 lat. Najpopularniejszą formą cukru jest oczywiście – biały kryształ, znany też jako jedna z „białych śmierci” i „najtańszy narkotyk na świecie”.

Część osób wybiera cukier brązowy, który nie jest oczyszczany z melasy, dzięki czemu oprócz sacharozy zawiera sole mineralne wapnia, potasu, żelaza, magnezu. Cechuje go bursztynowy kolor, przyjemny karmelowy smak jednak kaloryczność i indeks glikemiczny (ok 70) nie różnią się znacząco.

Słodkie zamienniki

„Totalne zasłodzenie” produktów spowodowało, że wiele osób pragnie świadomie ograniczyć spożycie cukrów w diecie. Nie jest to łatwe jeśli dotychczasowa dieta zawierała cukier. Często w takich sytuacjach pomocne okazują się słodkie zamienniki cukru: miód, stewia, ksylitol, erytrytol.

Miód

Aromatyczna i w pełni naturalna słodycz to doskonały wybór. Nie tylko słodzi napoje, ale dostarcza też wielu minerałów i witamin. Wzmacnia nasz organizm, dostarczając witamin i minerałów oraz wykazuje właściwości antybakteryjne. Posiada w składzie głównie cukry proste glukozę i fruktozę. 100G miodu dostarcza ok 320 kcal. Indeks glikemiczny miodów jest ciężki do jednoznacznego określenia i waha się od 55 do 87 w zależności od rodzaju miodu [1]. Z tego powodu osoby cierpiące na cukrzycę powinny zrezygnować z miodu.

Stewia

Stewia (Stevia rebaudiana) to hit ostatnich lat. Roślina uprawiana w Ameryce Południowej, Środkowej aż po Meksyk. Jest źródłem glikozydów stewiolowych, które zapewniają napojom i potrawom słodki smak, lecz nie stanowią źródła kalorii tak jak cukry i ma zerowy indeks glikemiczny. Z tego powodu stewia stała się cennym składnikiem słodzącym produktów dietetycznych oraz tych przeznaczonych dla diabetyków.

Ksylitol

Cukier brzozowy to tak naprawdę cukrol czyli alkohol o słodkim smaku pozyskiwany najczęściej z kory brzozy fińskiej, ale też z kolb kukurydzy. Ma postać białych kryształków, niską wartość kaloryczną i niski indeks glikemiczny wynoszący 8. Z powodzeniem może być stosowany przez osoby cierpiące na cukrzycę i stosujący dietę redukcyjną.

Erytrytol

„Kuzyn” ksylitolu związek organiczny należący do grupy cukroli. Naturalnie występuje w przyrodzie w owocach i czerwonym winie. Posiada zerową wartość energetyczna i zerowy indeks glikemiczny. Polecany jest często w w dietach bezcukrowych i niskokalorycznych. Formą przypomina tradycyjny cukier. Podobnie jak ksylitol jest przyjazny dla szkliwa zębowego, gdyż nie jest fermentowany przez bakterie obecne w jamie ustnej.

3 przykazania

Cukier w diecie to dietetyczny temat rzeka. Jednak codzienne życie nie sprzyja długotrwałym analizom. Jeśli pragniesz ograniczyć spożycie cukru, warto zapamiętać 3 podstawowe zasady:

• Zawsze sprawdzaj skład kupowanego produktu - szukaj ukrytego cukru.

• Jedz produkty naturalne, które zastąpią słodycze, np. owoce czy miód.

• Jeśli kochasz słodki smak spróbuj zastąpić cukier mniej kalorycznym zamiennikiem.

Różnicę poczujesz i zobaczysz ;-)

Autor: mgr biologii, zielarz fitoterapeuta Marta Krynicka Orzech