Czym jest i jak działa yerba mate? Kiedy widać efekty? Czy jest zdrowa?

Yerba mate podbiła już polski rynek napojów ziołowych. Jednak, egzotycznie brzmiąca nazwa nie tłumaczy, czym jest yerba mate i jak działa. Nasuwa się pytanie czy yerba mate to herbata i jaki ma smak? Sięgając do badań naukowych i tradycyjnych zastosowań, objaśniamy jakie właściwości ma yerba mate i dlaczego warto spróbować tego naparu.

Czym jest yerba mate i skąd pochodzi?

Yerba mate pochodzi z Ameryki Południowej. Botaniczna nazwa yerba mate to ostrokrzew paragwajski (Ilex paraguariensis A. St.-Hil.). Z tego wiecznie zielonego krzewu pozyskuje się cenny surowiec zielarski, jakim są liście wraz z ogonkami. Sporządzony z nich napar jest znany jako yerba mate, inaczej herbata paragwajska, herbata brazylijska lub “brazylijska herbata jezuitów”. Popularna dzisiaj nazwa została nadana przez Hiszpanów, którzy prowadzili misje jezuickie na terenach, gdzie występowała ta wyjątkowa roślina. Odnosiła się do picia zioła “yerba” w naczyniu z tykwy nazywanym “mate”. Niezwykłe właściwości yerba mate były znane plemionom południowoamerykańskim od wieków, ale pierwsze uprawy zainicjowali właśnie misjonarze. Obecnie największym producentem yerba mate jest Argentyna, a na drugim i trzecim miejscu światowej produkcji jest Brazylia i Paragwaj. Zbiór liści może się różnić, w zależności od tego skąd pochodzi yerba mate. W Argentynie korzysta się głównie z upraw, natomiast w innych krajach surowiec bywa też zbierany ręcznie ze stanu dzikiego. Zebrane liście yerba mate są poddawane kilku etapom obróbki termicznej i suszenia, a następnie leżakują kilka do kilkunastu miesięcy, aby osiągnęły odpowiednie walory smakowe. Na działanie i smak yerba mate mają znaczenie różne czynniki, m. in. czas zbioru, miejsce i warunki wzrostu rośliny oraz sposób obróbki w suszarniach, a nawet stopień rozdrobnienia surowca.

Jakie właściwości ma yerba mate i po jakim czasie daje efekty?

Zastanawiacie się, czy yerba mate jest zdrowa? Tak! Badania naukowe potwierdzają potencjał leczniczy yerba mate i na tej podstawie znalazła się na liście surowców farmakopealnych w Europie. W surowcu zielarskim, jakim są liście yerba mate (Mate folium) zawarte są związki aktywne przynoszące wiele korzyści prozdrowotnych. Alkaloidy - kofeina, teobromina i teofilina, kwasy fenolowe w tym kwas chlorogenowy, garbniki, flawonoidy, saponiny oraz biopierwiastki i witaminy. Kumulacja tych substancji w suszu decyduje o tym, jak działa yerba mate na organizm. 

Yerba mate na pobudzenie i zmęczenie

Yerba mate działa pobudzająco na organizm. Można traktować napar z ostrokrzewu, jako zastępstwo za kawę lub mocną zielona herbatę. Właściwości pobudzające są wynikiem działania na organizm alkaloidów kofeiny i teobrominy.  Związki te stymulują układ nerwowy, zmniejszają uczucie zmęczenia, pobudzają krążenie. Ponadto, dzięki działaniu kofeiny yerba mate zwiększa koncentrację, poprawia ogólna kondycję fizyczną i samopoczucie. W jednym naparze yerba mate o pojemności 150 ml stężenie kofeiny wynosi 78 mg i jest zbliżone do stężenia kofeiny w filiżance kawy, które wynosi 85 mg. Podobnie jak kawa, yerba mate pobudza metabolizm całego organizmu. o jakim czasie działa yerba mate na pobudzenie? Bardzo podobnie jak kawa. Efekty można odczuć już po 10-15 minut od wypicia pierwszego matero z naparem z ostrokrzewu. Odczucie poprawy samopoczucia utrzymuje się dłużej niż po kawie i nie ma efektu nagłego spadku efektywności.

Yerba mate wspiera układ krążenia

Napar z yerba mate działa korzystnie na serce i układ krążenia dzięki obecności antyoksydantów - kwasów fenolowych, katechin i flawonoidów. Związki obecne w naparze z yerba mate działają na obniżenie cholesterolu LDL, a także zapobiegają powstawaniu płytek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Regularne picie naparu z yerba mate może sprzyjać unormowaniu poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi u osób zachowujących dietę polecaną przy hipercholesterolemii. Kofeina zawarta w naparze yerba mate wpływa na pracę serca, a także na rozszerzenie naczyń krwionośnych. Prawdopodobnie dzięki obecności kwasu chlorogenowego w naparze, yerba mate nie podnosi ciśnienia krwi. A duża zawartość minerałów zawartych w yerba mate sprzyja uzupełnieniu ich niedoborów w diecie. 

Yerba mate na odchudzanie i utrzymanie właściwego poziomu glukozy

Okazuje się, że napar z yerba mate wpływa na utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Herbata z ostrokrzewu zmniejsza wchłanianie glukozy w jelicie cienkim. Yerba mate może być alternatywą dla naparów z liści morwy białej polecanej dla diabetyków i osób z insulinoopornością. Uregulowanie poziomu glukozy może mieć również wpływ na utrzymanie prawidłowej masy ciała. Yerba mate działa na odchudzanie poprzez zwiększenie metabolizmu tłuszczów, pobudzenie pracy układu trawiennego, a także usprawnienie pasażu jelitowego. Dzięki swoim właściwościom napar z yerba mate może pomóc na zaparcia.

Yerba mate na łupież i atopowe zapalenie skóry

Napary z yerba mate można stosować zewnętrznie do przemywania skóry, jako bazę do toników i maseczek. Badania naukowe wykazały, że wyciąg z yerba mate działa przeciwgrzybiczo i przeciwzapalnie. Szczególnie skuteczne okazało się zastosowanie yerba mate przeciw drożdżakom Malassezia furfur, które są odpowiedzialne za rozwój łupieżu, zapalenia mieszków włosowych, łojotoku, a także mogą mieć negatywny wpływ na skórę u osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry. Okłady i przemywanie skóry yerba mate moga przyspieszyć kurację, a także zapobiec rozwojowi zmian dermatologicznych. Ponadto, dzięki dużej zawartości antyoksydantów w wyciągach z ostrokrzewu, można stosować yerba mate na cerę dojrzałą, zmęczoną i skłonną do powstawania zmarszczek.

Jak pić yerba mate i o jakich porach dnia?

Yerba mate to napar przygotowany z liści i ogonków ostrokrzewu paragwajskiego. Tradycyjne przygotowanie naparu wymaga odpowiedniej temperatury. Yerba mate pije się z naczyń o nazwie matero, które mogą być wykonane z ceramiki, szkła, drewna palo santo lub z wysuszonej tykwy. Do picia naparu yerba mate wykorzystuje się rurkę z sitkiem nazywaną bombilla. Ułatwia ona odcedzanie napoju od dużej ilości rozdrobnionych liści w naparze. 

Yerba mate najlepiej pić letnie, chociaż jest wiele metod przygotowania tego napoju. Tradycyjnie przyjmowanie yerby mate polega na powolnym sączeniu napoju przez dłuższy czas. Ten sam susz można zalewać kilka razy bez obaw, że straci właściwości pobudzające. Opisanie jak smakuje yerba mate nie jest łatwe. Najczęściej pojawia się opinia, że smakuje nieco cierpko, jak mocna herbata zielona. To, jaki smak ma yerba mate, zależy od wielu czynników, m.in. od miejsca wzrostu rośliny, czasu zbioru, sposobu suszenia, a także od metody i kolejności parzenia. Dla koneserów tego naparu walor smakowy ma duże znaczenie.

Yerba mate o smaku owocowym lub z ziołami to ciekawe alternatywy dla klasycznej wersji. O tym, z czym pić yerba mate, mogą zadecydować właściwości dodanych do naparu ziół. Na przykład yerba mate z boldo będzie poprawiać funkcje trawienne i sprzyjać odchudzaniu, a yerba mate z moringa to herbata o działaniu przeciwcukrzycowym. W związku z dużą zawartością kofeiny w naparze, nie należy łączyć yerba mate z kawą, ani z mocną czarną lub zieloną herbatą.

Wielbiciele ostrokrzewu, piją codziennie napar z yerba mate, ale nie jest to reguła. Ilość i to jak często należy pić yerba mate w dużej mierze zależy indywidualnie od potrzeb organizmu. W związku z efektem pobudzeni nie zaleca się yerba mate wieczorem. Tego napoju nie poleca się również kobietom w ciąży i w trakcie laktacji, ani dzieciom.

Yerba mate to napar, który przynosi dużo korzyści dla zdrowia. Najczęściej uważa się, że yerba mate to alternatywa dla kawy. Natomiast korzyści jakie daje picie yerba mate są znacznie cenniejsze. Przynajmniej raz warto spróbować tego naparu, aby przekonać się jak smakuje yerba mate i jak działa na nasz organizm.